Hindistan’dan Avrupa’ya Ortaçağda yayılan Romanlar tarih boyunca ayrımcılığa uğramış, zor şartlarda yaşamaya mahkûm edilmişler. Bu tarihsel ötekileştirilme hali onları acılarını ve mutluluklarını sanata, özellikle dansa ve müziğe dökmeye yönlendirmiş. Bu yazım için bir tarama yapmaya kalktığımda Avrupa ve Ortadoğu’da hemen hemen her ülkede Romanların müzik hayatında söz sahibi olduklarını gördüm. Marjinalleşme ve Romanların doğuştan sahip olduğu yetenekler birleşince ortaya Dünya’daki en özgün müziklerden biri çıkıyor. Kendi sevdiklerimden bir seçki hazırlasam da adını burada zikretmediğim nice Roman sanatçı için katkılarınızı bekliyorum. Zaten Roman müziği bir başlık altına sığacak gibi bir şey değil.
İspanyol Flamenko müziğini hepimiz az buçuk dinlemişizdir. Peki bu müziğin gelişiminde İspanyol Romanlarının payını biliyor muydunuz? İşte bir örnek: Los Chunguitos / Soy Un Perro Callejero
Yeliz’in "Yalan" adıyla Türkçeye kazandırdığı, aslen İspanyol bir Roman olan Lolita Flores’ten dinlediğimiz "Amor Amor".
İspanya’nın en önemli sanatçılarından Isabel Pantoja’nın "Yemanya" adlı şarkısı.
Azucar Moreno grubundan "Ole Ole".
Gipsy Kings’ten dinlediğimiz "No Volvere", Tarkan’ın "Asla" ismiyle bizlere Türkçe olarak sunduğu zamansız bir eser.
Rus folk müziğinde Roman etkisi fazladır. Diğer Doğu Avrupa ülkelerinde olduğu gibi Rusya'da da Romanlar pek çok halk şarkısını yaşadıkları topluma kazandırmış.
En sevdiklerimden biri olan Hai Ne Ne Ne...
En sevdiklerimden biri olan Hai Ne Ne Ne...
Rus Roman müziğinin en iyilerinden…
Macar Çigan Müziği diye adlandırılan Roman Müziğinden örnekler…
Ando Drom: "Keren Çave"
Ando Drom: "Keren Çave"
Ando Drom: "Kanak Szomasz".
Balkan Romanları için Bulgaristan, Romanya, Sırbistan gibi bir ayrım yapmayı doğru bulmadım, çünkü kırkyamaya dönmüş Balkanları tek birleştiren şeyin Roman müziği olduğunu düşünüyorum.
Tam 44 dakikalık bir Roman ziyafeti. Oturan pişman olur. Romanya’dan Taraf de Haidouks grubu.
Tam 44 dakikalık bir Roman ziyafeti. Oturan pişman olur. Romanya’dan Taraf de Haidouks grubu.
Hıdırellez şarkısı "Ederlezi", Goran Bregoviç düzenlemesiyle. Fazla söze gerek yok.
Bu listede Kiboşumuz olmazsa ayıp olurdu diyerek kendisini yazının sonuna sakladım. İzmir sahnelerinden ünü tüm Türkiye’ye yayılan, sesine, tavrına, içtenliğine hayran olduğumuz Kibariye’den gelsin: Kara Gözlü Çingenem
İlle de Roman Olsun
Bir İzmirli olarak daha bir sevdiğim "Tepecikli"...
Hap Koydum
Son olarak Türkiye’nin Roman müziğine değinmek istedim. Bu ülkede 9/8’lik olmadan, Roman çiftetellisi olmadan düğün olmaz. Türkiye’de Romansız müzik olmaz. Roman müziğini ne kadar seviyorsak, Roman kültürüne ve onları bize kazandıran Roman vatandaşlarımızın hakkına da o kadar sahip çıkmalıyız. Müziğin gücü adına!